Uzayda Türk İmzası Büyük Keşif

ODTÜ'de bir grup fizikçi tarafından, cihandaki en yoğun cisimlerden biri olan SXP 1062 adlı çift yıldız sistemindeki nötron yıldızının 18 dakika olan dönme periyodunda majör bir kaymanın varlığı keşfedildi.

ODTÜ Fizik Kısmı Öğretim üyesi olan Prof. Dr. Altan Baykal, yaptığı söylemede, yakıtları tükenen yüksek kütleli yıldızların majör bir patlama yaptığını ve bu sırada yeni bir gök cisminin oluştuğunu belirtti.

Bu cismin, bir beyaz cüce veya bir nötron yıldızı veya belki bir kara delik olabileceğini belirten Baykal, bu biçimde oluşan nötron yıldızlarının çok eforlu manyetik alanlarının bulunduğunu söyledi.

Gözlemsel olarak ilk kez 1968 senesinde keşfedilen nötron yıldızlarının takribî 10 km çapında olduğunu ve 1 kmden daha ince olan kabuklarının altında süperakışkan bir sıvı bulunduğunu dile getiren Baykal, ODTÜ'de X-ışını uyduları tarafından gözlenmiş olan arşiv bilgilerini kullanarak bir cins nötron yıldızı ile alakalı tahliller yaptıklarını bildirdi. 

Üç sene süren gözlemler neticesinde bir çift yıldız sistemindeki bir bileşen olan SXP 1062 isimli nötron yıldızının yörünge periyodunu keşfettiklerini konuda belirten Baykal, "Gözlemlerimiz neticesinde bu nötron yıldızının yörünge periyodunu 656 gün olarak bulduk. zamansal tahlillerinde 18 dakika olan kaynağın dönme periyodunda majör bir kayma gördük." bilgisini aktardı.

Daha evvel bilim literatüründe, dönme periyodunda kayma gösteren bu yıldızların tek başına nötron yıldızları oldukları bilgisinin de bulunduğunu aktaran Baykal, şu bilgileri dile getirdi.

"Ama yaptığımız incelemelerde, çift yıldızlardaki nötron yıldızlarından birinde ilk kez İngilizce'de 'glitch' olarak adlandırılan bir kaymayı tespit etmiş olduk. Astronomide X-ışını dağtan çift yıldızlar, 1973'ten beri uydularla gözlenmekte. Bu tarihten bu yana ilk kere ODTÜ takımı olarak bizler, çift yıldız sistemindeki bir kaynağın kendi çevresinde dönme periyodunda majör bir kayma keşfetmiş olduk. Bu kayma, laboratuvar civarında gözlenemeyen yıldızın içindeki yoğun maddenin kabuğu ile tesirleşmesinden kaynaklanıyor. Bunu zelzele gibi düşünebiliriz ancak bu yıldızda olduğu gibi zaman periyodunda ani bir kayma alana geliyor." 

Dünya genelinde astronomide bilim insanlarının nötron yıldızlarına ait pek çok bulgular peşinde olduklarını belirten Baykal, nötron yıldızının merkezinden gelen bu kaymanın daha evvel bilim dünyasında gizem olduğunu da konuda aktardı.

Reklam